Demir Eksikliği Tanısı Nasıl Konur?
Kendinizde demir eksikliği belirtilerini görüyorsanız, doktor sizden kanınızdaki demir miktarını ölçmek için birtakım testler isteyecektir. Bu testler;
Hemoglobin testi
Hematokrit testi
Tam kan sayımı
Serum ferritin testi
Serum demir testi
Demir Eksikliğinin Nedenleri
Demir eksikliğinin pek çok nedeni olabilmektedir. Bu nedenleri 2 ana kategoride toplayabiliriz.
Artan demir ihtiyacı
Vücudun demiri işleyememesi
Artan Demir İhtiyacı
Hayatımın her evresinde demire ihtiyaç vardır. Özellikle çocuklar için büyüme çağında demir ihtiyacı çok önemli ve gereklidir. Çocuklar için demir ihtiyacı sadece beslenme ile karşılanmayabilir. Bunun sonucunda da demir eksikliği görülme riski artar.
Hamilelik dönemindeki kadınlarda her zamankinden daha çok demir ihtiyacı görülür. Adet dönemini çok ağır kanamalı şekilde geçiren kadınlarda da demir eksikliği görülür. Demir eksikliğini ortaya çıkaran nedenlerden bir tanesi kan kaybıdır çünkü kan kaybı sonucu demir ihtiyacı daha çok artar. Bu nedenle çok sık kan bağışı yapılması ve kanamalı ülser, kan kaybına neden olacağı için demir eksikliği ortaya çıkar.
Vücudun Demiri İşleyememesi
Hayvansal ürünlerden alınan demir vücut tarafından güzel gir şekilde emilir. Bu yüzden vejeteryanlarda daha çok demir eksikliği görülmektedir. Et tüketmeyen kişiler en azından demir bakımından zengin olan besinleri tüketmelidir. Ayrıca reflü ve ülser tedavisinde kullanılan ilaçların demir eksikliğine neden olabileceği belirlenmiştir. Bu ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Gençlerde bulunan " demir eksikliği zararları " arasında okul ve iş yerinde ki performansı başı çekmektedir. Kişinin kısa dönemli hafızasını da olumsuz etkiler ve konsantrasyon bozukluklarına yol açar. Demir eksikliği zararlarının ortadan kaldırılması için günlük demir katkısını almanız gerekmektedir. Eğer vücudunuzda demir eksikliği yaşamak istemiyorsanız
Günlük alınması gereken demir ihtiyacını;
Bebekler
Çocuklar
Yetişkinler
Hamilelik dönemi
Emzirme dönemi olarak 5' e ayırabiliriz.
Bebekler için;
0-6 ay 0.27 mg
7-12 ay 11 mg
Çocuklar için;
1-3 yaş 7 mg
4-8 yaş 10 mg
9-13 yaş 8 mg
14- 18 yaş 11 mg
Yetişkinler için;
19-30 yaş 8 mg (E) 18 mg (K)
31-50 yaş 8 mg (E) 18 mg (K)
51-70 yaş 8 mg
> 70 yaş 8 mg
Hamileler için;
19-50 yaş 27 mg
Emziren anneler için;
19-50 yaş 9 mg
Demir Eksikliğine Ne İyi Gelir?
Demir eksikliği rahatsızlığı bulunan birçok hasta " demir eksikliğine ne iyi gelir " sorusunu sürekli olarak merak etmektedir. Demir eksikliğini önlemek için yapılması gerekenlerin başında demir bakımından zengin besinleri tercih etmek gelir. Örneğin, bol sebze, meyve, tam tahıllı gıdalar, süt ve süt ürünleri, balık, fasulye, yumurta, ceviz demir bakımından zengin besinlerdir. Demir eksiliğine iyi gelen besinler halk dilinde bitkisel çözümler olarak da adlandırılır. İşte, Demir eksikliği bitkisel çözüm seçenekleri...
Elma
Demir eksikliğine iyi gelen besinlerin başında elma gelmektedir. Elma anemi tedavisinde oldukça sık kullanılan bir besindir. Her yetişkin günde ortalama 2-3 adet elma tüketmelidir. Mümkünse yeşil elma tüketilmesini tavsiye ederiz.
Bal
Demir eksikliğini gideren besinlerden bir tanesi de baldır. Bal, mükemmel bir anemi ilacıdır. Bir çorba kaşığı bal ile limon suyu ve elma sirkesini karıştırın. Günlük kullanmayı ihmal etmeyin. Demir eksikliğine bire bir fayda eden bir özelliğe sahiptir.
Frenk Üzümü (Kurutulmuş)
Frenk üzümü içerisinde büyük oranda demir ve c vitamini yer almaktadır. Genel olarak kadınlarda bulunan kansızlığa birebirdir. C vitamini sayesinde vücudun demir eksikliğini giderir. Ortalama 10 adet kurutulmuş siyah frenk üzümünü akşamdan suda beklettikten sonra sudan çıkarın ve çekirdeklerini çıkartın. Kahvaltıdan önce yemek, demir eksikliğine iyi gelmektedir.
Ispanak
İnsan vücudunda yer alan demir eksikliğini ortadan kaldıran ıspanak, içerisinde B12 vitamini ile folik asit bakımından iyi bir besin kaynağıdır. Ispanak tüketimi ortalama demir eksikliğinin yüzde 40'ını gidermektedir.
Tavuk ciğeri
Dana eti
Somon balığı
Ton balığı
Bezelye
Kuru fasulye
Ceviz
Ispanak
Yeşil biber
Pancar;
Belki de içerisinde en fazla demir bulunduran besinlerin başında gelmektedir. İçerisinde lifi kalsiyum, potasyum ve sülfür ile vitamin bulunmaktadır. Demir eksikliğine birebir olan pancar aynı zamanda vücudu da temizlemektedir. Vücutta yer alan kan miktarını da arttırmış olur.
Demir Eksikliği Nedir? Vücuttaki önemi? ?Bulunduğu besinler
Vücudumuzda birçok metal iyonu bulunur ve bunların her biri ayrı bir yönden yaşamın devam etmesi için gereklidir.
Ancak demir minerali, vücumuza gereken bütün mineraller arasında müstesna bir yere sahiptir çünkü demiri vücudumuz yaşam kaynağı kanı üretmek için kullanır. Hücrelere gereken birçok besin maddesi ve hormonu taşıması yanında kanın en önemli görevi oksijenin hücrelere intikal etmesidir ve bu ancak demir elementinden üretilen hemoglobin sayesinde gerçekleşmektedir. Eğer yeterli demir almazsanız, vücudunuz hemoglobin üretemez ve dokularınıza yeterli oksijen gitmez olur. Bu tıbbi duruma kansızlık yada demir eksikliği anemisi, denir. Demir eksikliği anemisi birçok sebepten kaynaklanabilen bir hastalıktır ama bu eksiklikten muzdarip insanların çoğunun yaptığı hata demir içeren gıdaları yememektir. Bu açıdan özellikle et yemeyenler risk altındadır çünkü et en çok demir içeren besinler arasındadır.
Demir eksikliği çok yaygın bir sağlık problemidir ve demir eksikliği belirtileri hakkında bilgi edinmek bu eksiklik eğer siz de varsa onu erkenden keşfedip sağlığınıza büyük zarar vrmeden onu tedavi ettirmenizi sağlayabilir. Zira, demir eksikliği birçok kişi tarafından önemsiz bir şey gibi görülüyor olsa da aslında ciddi sonuçları olabilecek bir mineral eksikliğidir. Kansızlık, ilk başta pek bir belirti vermeyen ama gizliden gizliye vücudunuzu kemiren ve sonunda geri dönüşü olmayan zararları olabilen bir hastalıktır. Bu yüzden demir eksikliği anemisi belirtileri herkes tarafından bilinmeli ve dahası, demir eksikliğinin olası zararları hakkında bilgi edinilmelidir
Demir eksikliğini işaret edebilecek belirtileri ikiye ayırabiliriz. Yorgunluk, halsizlik, nefes nefese kalma, dalgınlık ve kafa karışıklığı gibi hafif belirtiler, demir eksikliğinin henüz ileri bir aşamaya ulaşmadığını gösterir ama yine de hemen müdahale ve tedavi gerektirir. Göğüs ağrısı, çarpıntı, solgunluk, üşüme, depresyon, toprak yeme isteği gibi ileri derecedeki belirtiler ise demir eksikliğinin çok ilerlediğini ve vücuda büyük zararları olabilecek bir dereceye ulaştığını gösterir. Böyle bir noktaya ulşamış demir eksikliği için en kısa sürede doktora başvurmak elzemdir. Zira demir eksikliği ve özellikle ileri derecede kansızlık haline gelmiş demir eksikliği anemisi, eğer giderilmezse hayat boyu sürecek hastalıklara yol açabilir.
Demir eksikliğinin en büyük zararı kalbe olan zararıdır çünkü kansızlık olduğunda kanın yapamadığı işleri telafi etme görevi kalbe düşer. Dokularınız oksijensiz kalıyorsa kalp dokulara oksijen dağıtabilmek için daha çok çarpar. Çarpıntı ve nefessizlik gibi belirtiler böylece ortaya çıkar. Tabi ki bu kalbe büyük zararları olan birşeydir.
Demir eksikliğinde etkilenmesi muhtemel bir başka organ ise beyindir. Beyin; vücuttaki her fonksiyonu denetlemekle görevlidir ve bu zor görevi yapmak için sürekli glikozu enerjiye çevirir ve bu sırada bol bol oksijen kullanır. Oksijen yokluğundan en çok etkilenen ve en çabuk zarar görenler betin hücreleridir. Bu yüzden beyne giden oksijen hiç kesilmemeli ve hiç azalmamalıdır. Kansızlığa yol açan demir eksikliğinin zararları beyin üzerinde çabuk ortaya çıkar ve uzun süreli olabilir.
Demir eksikliğinin gebelikteki zararları da çok ciddi olabilir. Dünya genelinde demir eksikliği yaşayan hamilelerin sayısı çoktur ve bu durum gelişim geriliğine, erken doğumlara ve düşüklere yol açar. Demir eksikliği olan annelerden doğan bebeklerinde demiri eksik olabilir ve bu durum giderilmezse bebekte zeka geriliği meydana gelebilir.
Demir eksikliği belirtileri nelerdir?
Demir eksikliğinin belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, aşırı uyuma isteği, uykusuzluk, saç dökülmesi, tırnak bozukluğu, kaşıntı, baş ağrısı, baş dönmesi, öğrenme güçlüğü, unutkanlık, çarpıntı, nefes darlığı olabilir. Peki, demir eksikliğini önlemek için neler yapılabilir?
Ağızdan demir alımının azalması: Özellikle et ve et ürünleri demirden zengin gıdalardır. Hayvansal gıdaların içerdiği demirin mideden emilimi daha kolay olduğu için kan değerini yükseltmede etkinlikleri yüksektir. Kuru baklagiller, ıspanak ve üzüm gibi gıdalar bitkisel demir içermekte olup hayvansal gıdalardan alınan demire göre emilimleri daha düşük orandadır. Vejeteryan beslenenler ve et tüketimi az olanlarda demir eksikliği ile daha sık karşılaşılmaktadır. Ancak demir eksikliği tedavisi alan özellikle kan yağları (kolesterol ve trigliserit) yüksek olan ve kalp-damar hastalığı olan hastalar et tüketimini hekimlerinin önerdiği diyeti aşmayacak şekilde yapmalıdır. Demir ihtiyacının artması: Çocukluk ve ergenlik döneminde vücut kitlesinin artması ile birlikte; kadınlarda ise gebelik ve emzirme döneminde demir ihtiyacı artmaktadır. Özellikle çocuklarda demir eksikliği anemisi, büyüme ve gelişme geriliğine yol açabilmektedir. Demir emiliminin azalması: Midede atrofik gastrit olması ve çölyak hastalığı (ince bağırsağın; buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren hassasiyeti) gibi nedenler demir eksikliği anemisine yol açabildiği gibi tedaviye dirençli anemiler olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Midede yerleşen ve gastritten mide kanserine kadar çok sayıda hastalığa yol açabilen helicobacter pylori isimli mikroorganizma da demir eksikliğinin nedenleri arasındadır. Demir kaybının artması; özellikle genç kadınlarda menstrasyon, doğum, lohusalık dönemindeki kayıplar demir eksikliğinin en önemli nedenleri iken, menopoz dönemindeki kadınlarda ve erkeklerde demir eksikliği anemisi saptandığında mide ve bağırsaktan kaynaklanan kayıplar akla gelmektedir. Mide ve bağırsak kanserleri, ülseratif kolit ve crohn hastalığı gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları ve bazı bağırsak parazitleri (kurtları) demir eksikliğine yol açabilen başlıca nedenler arasındadır."
Demir Eksikliği Belirtileri
Demir eksikliği belirtileri bazen kişinin günlük aktivitesini kısıtlayacak kadar şiddetli, bazen de hafif geçirecek şiddette olabilir. Belirtiler hafif olarak başlasa da daha sonra vücudun demir ihtiyacı arttıkça, belirtiler şiddetlenmeye başlar. İşte demir eksikliğinin genel olarak görülen belirtileri;
Halsizlik: Sebepsiz yere oluşan halsizlik demir eksikliğinin en büyük belirtilerinden bir tanesidir. Vücuda giden oksijen seviyesi azaldıkça kişinin enerjisi de tükenir ve kendini sürekli halsiz, yorgun hisseder. Kişi ayrıca sinirli bir yapıya da bürünebilir.
Solgun Cilt: Vücuttaki kan hücrelerinin azlığından kaynaklı olarak, kişinin cildi olması gerekenden soluk görünür. Özellikle dudaklar, ağzın içi, dişetlerinin rengi soluk görünür.
Nefes Darlığı: Vücutta oluşan oksijen azlığı nedeniyle nefes darlığı çekmeniz çok olağandır. Oksijen yetersiz olduğu için kişi sürekli nefes alma ihtiyacı duyar. Normalde nefes alıp verişinizi zorlamayacak olan aktiviteler, demir eksikliğinden dolayı nefes darlığı yaşamanıza neden olur.
Çarpıntı: Demir eksikliğinin belirtilerinden bir tanesi de çarpıntıdır. Sebebi ise kalbin oksijen için normalden daha çok çalışmasıdır.
Yenmeyecek şeyleri yeme isteği: Yenilmeyecek şeylere karşı oluşan yeme isteği, demir eksikliğinin en büyük belirtilerindendir. Yenmeyecek şeyleri yeme isteğinin altında demir eksikliği olabildiği gibi psikolojik nedenler de olabilir.
Artan kaygı: Kanda azalan oksijen miktarı, sinir sistemini olumsuz olarak etkiler. Sebepsiz yere oluşan kaygı ve sinirlilik hali demir eksikliğinin belirtileri arasındadır.
Saç dökülmesi: Saç dökülmesi demir eksikliğinin ileri halinde yani demir eksikliği anemisinde ortaya çıkan belirtidir.
Konsantrasyon eksikliği: Demir mineralinin eksik olduğu durumlarda, konsantrasyon ve hafızanın zayıflaması ortaya çıkar.
Diğer Belirtiler
Zayıf ve kırılgan tırnaklar
İştah azlığı
El ve ayaklarda soğukluk
Baş dönmesi
Bacaklarda oluşan karıncalanma hissi
Huzursuz bacak sendromu
Dil ağrısı
Baş ağrısı
Çok sık görülen enfeksiyon
Göğüs ağrısı
Leave a Comment